This post is also available in: English (English)
هدف عملیات حرارتی برگشت:
قطعه کار سخت شده بی اندازه ترد و شکننده است. با انجام عملیات حرارتی برگشت، فولاد سختکاری شده، چقرمه شده سختی آن مقداری پایین آمده و تنشهای پس ماند برطرف می گردد.
کاربرد:
باتوجه به هدف کاربردی ابزار، مثلا جهت چقرمگی بالا و سختی پایین برگشت در دمای بالا انجام می شود. اگر سختی و مقاومت سایشی بالا مورد نظر باشد برگشت در دمای پایین انجام می گیرد.
روش:
قطعه کار بلافاصله بعد از کونچ دوباره گرم می شود. دمای برگشت بستگی به نوع فولاد دارد. هر فولادی نمودار برگشت مربوط به خود را دارد. اثر عمل برگشت را می توان با نگهداری دراز مدت در دمای پایین و یا با نگهداری کوتاه مدت در دمای بالا برآورد کرد.
در مورد فولادهای ابزاری برگشت مضاعف بسیار مفید است. این کار به ویژه از نظر چقرمگی خوب است. فولادهای ابزاری باید حدود 2 ساعت در دمای برگشت نگهداری شود.
رنگهای برگشت:
در سطح قطعه کار سخت شده و نیز پرداخت شده بسته به دما، لایه های اکسیدی مختلفی از نظر ضخامت به وجود می آید. اگر روی سطح سخت شده نور سفید تابیده شود، بسته به ضخامت لایه اکسید تبدیل به نور رنگی می شود. رنگ نوری که ایجاد میشود بستگی به میزان دما دارد. تعیین دما به کمک رنگهای برگشت امروزه با روشهای اندازه گیری مدرن جایگزین شد است. در فولادهای آلیاژی این روش به کار نمی رود. زیرا این فولادها به آسانی زنگ نمی زنند.
تغییر ابعاد در سختکاری و برگشت:
منظور از این تغییر ابعاد، تغییرات غیرقابل جلوگیری ابعادی و شکلی می باشد. دلیل این تغییر اندازه در اختلاف جرم مخصوص ساختار فرریت – سمنتیت، آستنیت و مارتنزیت می باشد. ساختار مارتنزیت فولاد سختکاری، عموما از ساختار اولیه نرم، حجم بیشتری دارد. عناصر آلیاژی، مقدار آستنیت باقی مانده و سرعت خنک کاری روی تغییر ابعاد موثر است. به علاوه اینکه آیا فولاد سخت کاری مغزی می شود یا سطحی، خیلی اهمیت دارد.
بزرگترین افزایش حجم در فولادهای غیرآلیاژی و آن هم در سختکاری مغزی روی می دهد. افزایش حجم حدود 0,7-1%است. این مقدار در فولادهای کم آلیاژ و پرآلیاژ تا مقدار 0,5% بالغ می شود.
تغییر ابعاد در راستای طولی، عرضی یا ضخامت با هم فرق دارد که بستگی به راستای ایاف (یا نورد) دارد. اصولا اندازه های خیلی دقیق که با اضافه بار سنگ زنی زیاد نتوان تغییر اندازه ایجاد شده را دوباره متعادل کرد. در راستای عمود بر راستای الیاف اصلی قرار می گیرد.
برای ابزارهای – پیچ بری و برش و، نیز – اندازه گیری دقیق، فولادهای با تغییر ابعادی خیلی جزئی پیش بینی می شود. مقدار دقیق تغییر اندازه را می توان از تولید کننده فولاد استعلام کرد.
تغییر اندازه ایجادی در سختکاری با عمل برگشت تغییر می کند. در فولادهای ابزاری کم آلیاژ در دمای برگشت زیر 200 درجه سانتیگراد کاهش حجمی کوچکی روی می دهد. دلیل آن در تغییر ساختار مارتنزیت است. بین دمای 200 درجه سانتیگراد و 300 درجه سانتیگراد افزایش حجمی ایجاد می شود. اندازه قطعه کار نسبت به وضعیت قبل از برگشت بزرگتر می شود. افزایش بعدی در دمای برگشت منجر به کاهش دوباره حجمی می شود.
در فولادهای پرآلیاژ باتوجه به نوع فولاد رفتارهای متفاوتی ظاهر می شود. تغییر اندازه در سختکاری و برگشت باید با هم جمع شود.
ورق استیل فنر